روزنامه ی ژیار (شهرام شیخ اسمعیلی)

نخستین اثر از ارسلان آبه در تاریخ مربوط به حوادث سال 530 ﻫ / 1136 م در بغداد است. در این سال ، خلیفه الراشد بالله، بسیج جنگ با سلطان مسعود را می‏دید و امیران بسیار از هر سوی در بغداد گرد خلیفه آمده بودند. از جمله ، ابن اثیر، از ارسلان آبه به نام ( ابن الاحمد یلی) یاد می‏کند. ولی از این پس خبری از وی در کتب تاریخی نیست، جز آن که ، عماد کاتب در داستان گردآوری سیاه توسط امیر جاولی ، حاکم آذربایجان به بزرگ ، شمس الدین اتابک ایلدگز و نصرت الدین خاصبک ، پسر آق سنقر حاکم مراغه بفرستد و می‏پنداشت که ایشان از کشته شدن خاصبک شادمان خواهند شد. اما دو امیر، چون سر بریده خاصبک را دیدند، سخت آزرده شدند و پیغام به سلطان محمد فرستادند که این خطا بود که تو کردی و کسی را که پیمان با او بسته و سوگند خورده بودی، بکشتی، ( دیگر ما را با تو سر و کاری نخواهد بود ).

اَحْمَدیلی، (مقـ 527ق/1133م)، از امیران بزرگ سلجوقی در مراغه و آذربایجان. مینورسکی (دانشنامة، ذیل «احمدیلیان») او را در زمرة غلامان امیر احمدیل‎بن ابراهیم‎بن وَهْسودان روادی کُرْدی، امیر مراغه، برشمرده است که پس از مرگ امیر، مراغه به اقطاع به او سپرده شد. کسروی (ص 232) آق‎سنقر را پسر احمدیل می‎داند، ولی سندی بر ایم مدّعا ندارد و ظاهراً دلیل او این است که آق‎سنقر جانشین احمدیل بوده و نسبت احمدیلی داشته است. حدس مینورسکی به حقیقت نزدیک‎تر است، زیرا در کتابهای تاریخی از او با عنوان «آق‎سنقربن احمدیل» یاد نشده است و کسی تصریح نکرده است که او پسر احمدیل بوده است. نسبت «احمدیلی» برای آق‎سنقر مؤیّد این است که انتساب او بایستی غیر از پدر فرزندی باشد، زیرا معمولاً فرزند بلاواسطه را با «این» به پدر منسوب می‎دارند، امّا غلامان را با یاء نسبت به نام اربابشان می‎خوانند. وانگهی، بعید است که یک خاندان کردی یا عربی نام پسر خود را از کلمات ترکی انتخاب کند. نظامی گنجوی (د ح 614ق/1217م) که هفت‎پیکر را به نام علاءالدّین یکی از نوادگان آق‎سنقر سروده، او را از نسل آق‎سنقر می‎داند و به «احمدیل» اشاره نمی‎کند. وی می‎گوید: «نسل آق‎سنقر مُؤیَّد از اوست».

نخستین باری که نامی از این خاندان در تاریخ آمده مربوط به حوادث 501 ﻫ / 1107 م است که در پیکاری سخت میان سلطان محمد بن ملکشاه با صدقه بن دبیس، امیر حله، امیر احمدیان یکی از ملازمان سلطان بود. ابن اثیر در ذیل حوادث این سال او را - خداوند مراغه - می‏خواند، سپس برخی از حوادث دوران او و چند تن از بازماندگانش را خاطر نشان ساخته است. که اغلب پژوهشگران مرجع تحقیق درباره این خاندان را از روایات ابن اثیر گرفته‏اند. اما ابن اثیر تبار احمد یل را - احمد یل پسر ابراهیم پسر وهسودان روادی کردی - نگاشته که در آن ایام -وهسودان روادی - جز از امیر منصور وهسودان پسر امیر مملان، سراغی نمی‏توان گرفت و این با ارجاعی که از منظر تبارشناسی ابن اثیر می‏گوید متفاوت است. به هر تقدیر، احتمال می‏رود که ابن اثیر دو خاندان روادی عرب و کرد را یکی می‏پنداشته است و هم از این جهت تبار احمد یل را به " وهسودان کردی " نسبت داده است. 

نخستین باری که نامی از این خاندان در تاریخ آمده مربوط به حوادث 501 ﻫ / 1107 م است که در پیکاری سخت میان سلطان محمد بن ملکشاه با صدقه بن دبیس، امیر حله، امیر احمدیان یکی از ملازمان سلطان بود. ابن اثیر در ذیل حوادث این سال او را - خداوند مراغه - می‏خواند، سپس برخی از حوادث دوران او و چند تن از بازماندگانش را خاطر نشان ساخته است. که اغلب پژوهشگران مرجع تحقیق درباره این خاندان را از روایات ابن اثیر گرفته‏اند. اما ابن اثیر تبار احمد یل را - احمد یل پسر ابراهیم پسر وهسودان روادی کردی - نگاشته که در آن ایام -وهسودان روادی - جز از امیر منصور وهسودان پسر امیر مملان، سراغی نمی‏توان گرفت و این با ارجاعی که از منظر تبارشناسی ابن اثیر می‏گوید متفاوت است. به هر تقدیر، احتمال می‏رود که ابن اثیر دو خاندان روادی عرب و کرد را یکی می‏پنداشته است و هم از این جهت تبار احمد یل را به " وهسودان کردی " نسبت داده است.