روزنامه ی ژیار (شهرام شیخ اسمعیلی)

جناح راست

فراکسیون رهروان ولایت

این فراکسیون قویترین فراکسیون حاضر در مجلس نهم به شمار می‌رود. این فراکسیون با عضویت ۱۷۰ نمایندهٔ مجلس در آن توانست تمام ۱۲ کرسی هیئت رئیسه مجلس را تصاحب کند و ریاست مجلس نهم را نیز به علی لاریجانی واگذار نمید. همچنین روسای کمیسیون‌های امنیت، صنایع و معادن، بهداشت و درمان، برنامه و بودجه، قضایی و حقوقی، کشاورزی و منابع طبیعی، اصل ۹۰ و اجتماعی نیز در اختیار رهروان قرار گرفت. از این رو بود که حسن روحانی بعد از انتخاب شدن به عنوان رئیس دولت یازدهم، بیشترین رایزنی جهت کسب رای اعتماد به وزرای پیشنهادی‌اش را با علی لاریجانی انجام می‌داد.^[۱]

فراکسیون اصولگرایان

فراکسیون حزب الله که از مجلس ششم به بعد، به فراکسیون اصولگرایان تغییر نام یافت، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین، فراکسیون پارلمانی پس از پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷)، در کشور است. در مجلس پنجم، این فراکسیون را حجج الاسلام و المسلمین ناطق نوری، حسن روحانی، موحدی کرمانی و موحدی ساوجی و آقایان حبیب الله عسگراولادی مسلمان، حمیدرضا ترقی، محمدرضا باهنر و... هدایت می‌کردند.

برای نخستین بار، در مجلس ششم، فراکسیون اصولگرایان، از موقعیت فراکسیون اکثریت در نظام جمهوری اسلامی خارج شد و تبدیل به فراکسیون اقلیت شد که در این شرایط، ریاست آن، برعهده دکتر غلامعلی حدادعادل قرار گرفت.

در مجلس هفتم و مجلس هشتم به ترتیب، احمد توکلی و علی اردشیر لاریجانی، ریاست این فراکسیون را برعهده داشتند.

در مجلس نهم غلامعلی حدادعادل دوباره رییس این جناح شد.^[۲] در این دوره از مجلس، این فراکسیون را فراکسیون اقلیت اصولگرایان نام نهادند و کمیسیون‌های فرهنگی، آموزش، انرژی و عمران سهم این فراکسیون و فراکسیون جبهه پایداری شد. در این دوره، حداد عادل تلاش زیادی انجام داد تا بتواند با ائتلاف با جبهه رهروان ولایت، «حزب فراگیر اصولگرایان» را تشکیل دهد که این مهم با مخالفت جببه رهروان مواجه شد.^[۱]

فراکسیون ائتلاف حزب الله

فراکسیون ائتلاف حزب الله همچون فراکسیون اصولگرایان تحولخواه، در مجلس هفتم، با انشعاب از فراکسیون اصولگرایان، تاسیس شد. از جمله چهره‌های سرشناس این فراکسیون، می‌توان به حسن غفوری فرد اشاره کرد.

فراکسیون پیشرفت و عدالت

فراکسیون پیشرفت و عدالت، در مجلس هشتم، توسط محمدرضا باهنر تاسیس شد.

فراکسیون وفاق و کارآمدی

جبهه وفاق و کارآمدی توسط محسن رضائی، در سالهای پایانی دهه ۱۳۷۰ خورشیدی، تاسیس شد. در انتخابات مجلس هفتم، جبهه وفاق و کارآمدی، به رقابت جدی با دو جناح سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب برخاست و توانست که فراکسیون اقلیت مجلس هفتم را به ریاست امیدوار رضایی میرقائد، بوجود آورد.

فراکسیون اصولگرایان تحولخواه

فراکسیون اصولگرایان تحول خواه در مجلس هفتم، با انشعاب از فراکسیون اصولگرایان، تاسیس شد. ریاست این فراکسیون را محمد خوش‌چهره برعهده داشت.

فراکسیون انقلاب اسلامی

اعضای این فراکسیون را گروهی از اصول‌گرایان حاضر در مجلس هشتم و به سرپرستی روح‌الله حسینیان تشکیل دادند. با پایان این دور از مجلس، این فراکسیون منحل و اکثر اعضای این فراکسیون به فراکسیون جبهه پایدار پیوستند.^[۳]

فراکسیون جبهه پایداری

در این فراکسیون که در مجلس نهم شکل گرفت و تعداد اعضای آن حدود ۴۰ نفر می‌باشد، برخی نیروهای نزدیک به محمود احمدی‌نژاد و آیت‌الله مصباح یزدی عضویت دارند و دارای مواضع تندتری نسبت به سایر فراکسیون‌های اصول‌گرا می‌باشند. در مجلس نهم، این فراکسیون رابطه نزدیکی با فراکسیون رهروان و فراکسیون اصول‌گرایان نداشت. روح‌الله حسینیان از اعضای این فراکسیون بود که تهدید کرده بود در صورت حضور جک استراو در مراسم تحلیف حسن روحانی، به سمت او گوجه پرتاب می‌کند.^[۱] در ابتدای فعالیت مجلی نهم، اعضای این فراکسیون به دلیل اعتقاد به رابطه نزدیکتر غلامعلی حداد عادل به رهبری (نسبت به علی لاریجانی) تلاش کردند حداد عادل ریاست مجلس را بر عهده داشته باشد که موفق به اینکار نشدند.^[۴]

فراکسیون توازن

اعضای این فراکسیون را برخی نمایندگان اصول‌گرای معتدل و اصلاح‌طلب معتدل مجلس نهم شورای اسلامی تشکیل می‌دهند.

جناح چپ

فراکسیون جبهه دوم خرداد

فراکسیون مجمع حزب الله، نخستین بار، از ائتلاف ۷۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (از دو گروه سیاسی کارگزاران سازندگی ایران و ائتلاف نیروهای خط امام (ره)) بوجود آمد. ابتدا، ریاست این فراکسیون را عبدالله نوری برعهده داشت.

پس از پیروزی محمد خاتمی، در انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ خورشیدی، ۱۸ حزب و گروه سیاسی حامی او، جبهه دوم خرداد را تشکیل دادند. بدین شکل بود که فراکسیون مجمع حزب الله، در مجلس پنجم، به نمایندگان دوم خردادی مشهور شدند.

در انتخابات مجلس ششم، جبهه دوم خرداد توانست که بیش از ۲۰۰ کرسی مجلس شورای اسلامی را بدست آورد. ^[۵]

برخی احزاب عضو ایران فراکسیون:

• جبهه مشارکت ایران اسلامی
• حزب کارگزاران سازندگی ایران^{[مدرک برای چپ بودن کارگزاران]}
• مجمع روحانیون مبارز
• مجمع نیروهای خط امام (ره)
• حزب همبستگی اسلامی ایران
• حزب اسلامی کار
• جمعیت تولیدگرایان
• سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران

ریاست فراکسیون جبهه دوم خرداد را در مجلس ششم، علی اکبر محتشمی پور برعهده داشت.

در مجلس هفتم و مجلس هشتم، ریاست این فراکسیون را تابش برعهده دارد. در مجلس هفتم و مجلس هشتم، از این فراکسیون، به ترتیب، به فراکسیون اصلاحات و خط امام (ره)، نیز، یاد می‌شود.

اعضای شورای مرکزی فراکسیون اقلیت در مجلس شورای اسلامی:

• حسین هاشمیان: رئیس شورای مرکزی
• محمدرضا تابش: دبیر کل
• داریوش قنبری: سخنگو
• نصرالله ترابی (نماینده شهرکرد)به عنوان کارپرداز
• سعدالله نصیری و سیروس سازدار (نمایندگان زنجان و مرند) به عنوان دبیران
• جمشید انصاری (نماینده زنجان) به عنوان رئیس کمیته سیاسی
• مصطفی کواکبیان (نماینده سمنان): رئیس کمیته اطلاع‌رسانی
• سعدالله نصیری: کمیته فرهنگی و اجتماعی
• مقیمی (نماینده خمین): رئیس کمیته زیربنایی
• سیروس سازدار: رئیس کمیته طرح و برنامه
• علی اکبر اولیاء: رئیس کمیته اقتصادی^[۶]

سایرین

فراکسیون مستقل‌ها

فراکسیون مستقل‌ها، با حضور قریب به ۱۰۰ نماینده مجلس شورای اسلامی، در دوران مجلس پنجم، تشکیل شد. از مهمترین موسسین این فراکسیون، عبارتند از: طه هاشمی و محمدباقر نوبخت حقیقی.

در مجلس هشتم، پس از ۱۲ سال وقفه، این فراکسیون، مجدداً، شروع به فعالیت کرد.

فراکسیون فراجناحی‌ها

در دوران مجلس ششم، فراکسیون فراجناحی‌ها، توسط ۲۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که عضو یا سمپات حزب اعتدال و توسعه و دیگر گروه‌های سیاسی همسو با آن بودند، بوجود آمد. از مهمترین اعضای این فراکسیون، می‌توان که از محمدباقر نوبخت حقیقی (اقتصاددان و نماینده مردم رشت) و حسن سبحانی (اقتصاددان و نماینده مردم دامغان) اشاره کرد. این فراکسیون، به جهت گیری‌های مبتنی بر پژوهش، در خصوص لوایح و طرحها، در مجلس ششم، شهرت داشت.^{[مدرک بیشتر]}

فراکسیون نهضت آزادی ایران

فراکسیون نهضت آزادی ایران، در مجلس اول شکل گرفت. ریاست این فراکسیون را مهدی بازرگان برعهده داشت. در انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی، اعضای این فراکسیون رد صلاحیت شدند و در هیچ یک از انتخابات‌های بعدی امکان حضور نیافتند.

پانویس

برادران اردلان، سه تن از رجال سیاسی اواخر دوره قاجار و دوران پهلوی بودند که هریک نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران بازی کرده‌اند. اسامی آنان امان الله اردلان (حاج عزالممالک)، ناصرقلی اردلان و علیقلی اردلان (یا رضاقلی) بوده‌است. هرسه فرزندان حاج فخرالملک اردلان (ابوالحسن خان اردلان نوهٔ امان الله خان اردلان حاکم قدرتمند کردستان)و برخلاف سایر خاندان اردلان، از کردهایشیعه مذهب بوده‌اند. نسب پدری آنان ازحاکمان کردستان بودندونسب مادریشان ازشاهزادگان قاجار بودند.^[۱]

فهرست نخست وزیران ایران از زمان مشروطه تا انقلاب اسلامی زمان محمد علی شاه قاجار:

1-نصر الله خان مشیر االدوله

2-میرزا سلطانعلی خان وزیر افخم

3-علی اصغر خان امین السلطان که ترور شد

4-میرزا احمد خان مشیر السلطنه

5-ناصر الملک

6-حسینعلی خان نظان السلطنه

7- میرزا احمد خان مشیر السلطنه

8-ناصر الملک

9-سعد الدوله

زمان احمد شاه قاجار:

1-سپهدار اعظم تنکابنی

2-حسن مستوفی الممالک

3-سپهدار اعظم تنکابنی

4-صمصام السلطنه

5-عبد الحسین میرزا فرمانفرما

6-سپهدار اعظم تنکابنی

7-وثوق الدوله

8-علاالدوله

9-عین الدوله

10-حسن مستوفی الممالک

11-صمصام السلطنه

12-وثوق الدوله

13-حسن پیر نیا

14-سپهدار اعظم رشتی

15-سید ضیا الدین طباطبایی

16-حسن پیر نیا

17-رضا خان سردار سپه

زمان رضا شاه پهلوی:

1-محمد علی فروغی

2-حسن مستوفی

3-مهدیقلی هدایت

4-محمد علی فروغی

5-احمد متین دفتری

6-علی منصور

7-محمد علی فروغی

زمان محمد رضا شاه پهلوی:

1-علی سهیلی

2- احمد قوام

3-علی سهیلی

4- محمد ساعد

5-مرتضی قلی بیات

6-ابراهیم حکیمی

7-صدر الاشراف

8-احمد قوام

9-رضا حکمت

10-ابراهیم حکیمی

11-عبد الحسین هژیر

12-محمد ساعد

13-علی منصور

14-سرلشگر حاجعلی رزم آرا

15-حسین علا

16-محمد مصدق

17-احمد قوام

18-سر لشگر فضل الله زاهدی

19-حسین علا

20-دکتر منوچهر اقبال

21-جعفر شریف امامی

22-علی امینی

23-اسد الله اعلم

24-حسنعلی منصور

25-امیر عباس هویدا

26-جمشید آموزگار

27-جعفر شریف امامی

29-ارتشبد غلامرضا ازهاری

30- شاپور بختیار

نخست وزیران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

۳۱-مهندس مهدی بازرگان

 ۳۲-محمد علی رجایی

۳۳-میرحسین موسوی